Sta jij stil bij jouw boodschap aan je kind(eren)?

In neem jullie kort even mee naar enkele vormen en de impact van dit thema:

Er is een onderscheid tussen psychische verwaarlozing en psychische mishandeling. Van psychische/emotionele mishandeling is er spraken wanneer een kind door de houding van zijn ouders of verzorgers wordt afgewezen, of wanneer zij vijandigheid uitstralen (het kind wordt bijvoorbeeld uitgescholden of gekleineerd). Ook opsluiten en vastbinden zijn vormen van emotionele mishandeling.

Binnen de psychische/emotionele verwaarlozing maakt men een onderscheid tussen pedagogische verwaarlozing (is er niet genoeg ouderlijk gezag en te weinig structuur in de opvoeding van het kind), educatieve verwaarlozing (staan ouders bijvoorbeeld toe dat hun kind spijbelt, of het kind wordt niet ingeschreven op een school) en emotionele verwaarlozing (waarbij de emotionele behoeften van het kind niet word vervuld, bijvoorbeeld hiervan zijn liefde, warmte, geborgenheid en steun). Dit laatste is het onderdeel waarop ik mezelf in deze blog het meeste ga op verdiepen.

Uit de verschillende artikelen die ik reeds hem mogen lezen is er naar voor gekomen dat emotionele verwaarlozing één van de meest voorkomende soorten van kindermishandeling is. Het komt voor in verschillende vormen bijvoorbeeld het vaak negeren van het gehuil van een baby of geen contact maken met het kind. Bij oudere kinderen kan het gaan om negeren, geen of juist te strenge regels krijgen, gebrek aan genegenheid, ongepast hoge verwachtingen hebben, ontnemen van de ontwikkeling van de eigenheid en niet laten komen tot ontplooiing.

Natuurlijk is het wel belangrijk om volgende punten in ons achterhoofd te houden als we kijken naar emotionele verwaarlozing:

• Gaat het om langdurige patronen die schadelijk zijn voor het kind?
• Verwaarlozing is ook deels cultureel bepaald, een cultuur waarin de kinderen zeker op tijd in bed komen te liggen tegeover een cultuur waarbij het vanzelfsprekend is dat kinderen net erg laat opblijven hebben andere ideeën en visies.

Factoren die we het risico op verwaarlozen vergroten is een belangrijke kennisgeving en daarom vind ik het ook belangrijk om enkelen met jullie te delen. Het zijn factoren die in allerhande gezinnen kunnen voorkomen en daarom is het toch wel belangrijk om hier even aandacht op te vestigen.

• Een slechte relatie tussen ouder en kind.
  • De ouders luisteren niet naar het kind, negeren het of ondernemen geen activiteiten met het kind;
• Weinig zelfreflectie of zelfvertrouwen bij de ouder;
• Stress of boosheid bij de ouder;
• Het gebrek aan draagkracht bij de ouder.
• Ouders hebben psychische problemen, zijn verslaafd, een licht verstandelijke beperking of hebben agressieproblemen;
• Een ouder staat er alleen voor, is werkloos of er is sprake van een groot gezin;
• Slechte leefomstandigheden, bijvoorbeeld door financiële problemen.
• Het kind heeft een gebrek aan sociale vaardigheden.
  • Het is mogelijk dat het daardoor niet goed zijn behoeften bij zijn ouders kan aangeven.
  • Ook kan het zijn dat het kind door de ouders als moeilijk in de omgang wordt beschouwd.

Verwaarlozing is een vorm van trauma en kent dan ook ernstige gevolgen hebben die ernstiger worden wanneer de verwaarlozing langer duurt en het kind jonger is en kent verschillende uitgangen zoals probleemgedrag dat kan worden onderverdeeld in twee soorten: internaliserend (richt zich naar binnen. Het kind krijgt een negatief zelfbeeld of ziet anderen als onbetrouwbaar en wordt daardoor bijvoorbeeld angstig of depressief) en externaliserend gedrag (gedrag dat zich naar buiten richt. Het kind wordt bijvoorbeeld boos, opstandig of agressief).

Het kan ook leiden tot angst en depressie en kan een invloed hebben op de manier waarop een kind zich aan anderen hecht. Mishandelde kinderen hebben een grotere kans op een vorm van onveilige hechting. Ze zoeken toenadering tot hun ouder(s), maar vertonen ook vermijdend gedrag.

De interactie tussen ouder en kind is bovendien belangrijk voor een goede ontwikkeling van de hersenen. Emotionele verwaarlozing kan ervoor zorgen dat de hersenen van het kind kleiner blijven. Wanneer een ouder niet op zijn kind reageert, is bovendien het stresssysteem van de hersenen van het kind continu geactiveerd. Dit kan leiden tot leer- en concentratieproblemen, gedragsproblemen, verslavingen en psychosomatische klachten (lichamelijke klachten met een vermoedelijk psychische oorzaak).

De draagkracht en veerkracht van een mens is plastisch, dit wil zeggen dat we heel wat te voorduren kunnen krijgen en hier toch nog een uitweg in kunnen vinden. Echter wanneer er constante negatieve boodschappen gegeven worden, wanneer men opgroeit in een toxisch omgeving is die draagkracht en veerkrachtigheid niet altijd zo vanzelfsprekend.

Een overzicht in cijfers volgens de Vertrouwenscentra Kindermishandeling: